Yuval Noah Harari: Nuk e di nëse njerëzit mund t'i mbijetojnë inteligjencës artificiale!
E Diel 23 Prill 2023, 19:07
Dritare.net
Nga Harry de Quetteville
Historitë kanë qenë gjithmonë jetike për Yuval Harari, historian-filozof izraelit. Kapaciteti unik i specieve tona për t'u lidhur dhe bashkuar nga tregime të paprekshme, madje edhe përtej oqeaneve, ishte qendrore për Sapiens, kronika e tij befasuese popullore e rritjes së species sonë, e cila e katapultoi atë në një status të ngjashëm me shikuesit pas botimit në anglisht pothuajse një dekadë më parë. Ndoshta kjo është arsyeja pse ai është kaq shumë i shqetësuar sot për krijimin e asaj që po sfidon mjeshtërinë e tregimit të historisë, inteligjenca artificiale.
"Kjo është teknologjia e parë në histori që krijon histori," thotë Harari, duke më folur nga shtëpia e tij në periferi të Tel Avivit. Për të, asgjë nuk mund të ishte një demonstrim i fuqisë më i madh se kaq. Sepse sipas tij, besimi ynë kolektiv në "histori", si te besimi, financa apo te historia e kombit, ka nxitur dominimin e njerëzimit mbi Tokë. Paratë na kanë lejuar të lulëzojmë, por çfarë vlere ka një pesëshja në xhep nëse shitësi e hedh atë si një copë letër blu?
Tani inteligjenca artificiale mund të thurë edhe magji të tilla, duke treguar se potenciali i teknologjisë për të mirën dhe dëmin e madh, dikur i konsideruar i largët dhe teorik, tani është i menjëhershëm dhe real. Kjo është arsyeja pse Harari shtoi emrin e tij në një letër muajin e kaluar, të nënshkruar nga mijëra ekspertë, duke përfshirë Elon Musk, ku bënte thirrje për një moratorium për Chat GPT, një model i Inteligjencës artificiale që mund të angazhohet me njerëzit në tekste krijuese me nuanca pothuajse shqetësuese, informon dritare.net Programet e tjera mund të bëjnë të njëjtën gjë me fotografitë dhe tingujt. “Gjenerata e re e inteligjencës artificiale nuk po përhap vetëm përmbajtjen që prodhojnë njerëzit. Mund të prodhojë vetë përmbajtjen”, thotë Harari. “Përpiquni të imagjinoni se çfarë do të thotë të jetosh në një botë ku shumica e teksteve dhe melodive, më pas serialeve dhe imazheve televizive krijohen nga një inteligjencë jonjerëzore. Ne thjesht nuk e kuptojmë se çfarë do të thotë. Cilat mund të jenë pasojat e marrjes së kulturës nga inteligjenca artificiale?”
Tashmë ekzistojnë shembuj të parëndësishëm. Javën e kaluar një revistë gjermane u kritikua për publikimin e një intervistë ekskluzive me Michael Schumacher, kur në fakt teksti ishte krijuar nga IA duke imituar ish-pilotin e paralizuar i cili është në koma. Harari sugjeron se IA së shpejti do të shkojë shumë më tej, duke evokuar një botë në të cilën “ju hyni në internet dhe debatoni me dikë për ndonjë çështje politike. Ndoshta ju dërgojnë edhe një video të tyre duke folur. Por pas kësaj bisede nuk fshihet ndonjë person. Por është IA-ja”
As, në distopinë e tij, falsifikimi digjital sintetik nuk do të ishte i ndonjë qenie njerëzore. Për shkak se ne jemi të ndikuar në mënyrë unike nga njerëzit e afërt me ne, mund të duket se është një mik ose i afërm, që përpiqet t'ju bindë për meritën e një produkti ose pozicionin e tij ndaj ndryshimeve klimatike, vaksinave ose imigrimit. Do të ishte, thotë ai, një fuqi për të manipuluar diskursin publik të paparë më parë dhe që do t'i bënte skandalet e ndikimit të mediave sociale të 10 viteve të fundit, që tashmë mendohet se kanë luajtur një rol në zgjedhjet nga Brazili në Amerikë, të duken të parëndësishme. Jeremy Fleming, kreu i GCHQ, ka paralajmëruar kabinetin se dezinformimi i IA-së përbën një kërcënim të rëndësishëm.
"Ky është një kërcënim për demokracitë më shumë sesa për regjimet autoritare, sepse demokracitë mbështeten në bisedat publike.”, thotë Harari. “Demokracia në thelb është bisedë. Njerëzit që flasin me njëri-tjetrin. Nëse biseda merret nga IA-ja, demokracia ka marrë fund.”
Por çfarë efekti mund të ketë teknologjia nëse lëshohet me qëllim të keq në fushën e betejës, nga regjimet totalitare? Një sistem i Google AI, për shembull, e mësoi vetes gjuhen bengale pa u trajnuar për ta bërë këtë.
“Regjimi nazist bazohej te teknologjia si trenat, energjia elektrike dhe radiot. Ata nuk kishin mjete si inteligjenca artificiale”, thotë Harari. “Një regjim i ri në shekullin 21 do të ketë mjete shumë më të fuqishme. Pra, pasojat mund të jenë shumë më katastrofike. Kjo është diçka që nuk besoj se njerëzit mund t’i mbijetojnë. Pasojat edhe më banale kanë potencialin të jenë revolucionare.", thotë ai. “Një rrezik tjetër është se shumë njerëz mund ta gjejnë veten plotësisht pa punë, jo vetëm përkohësisht, por pa aftësitë bazë për tregun e ardhshëm të punës, përcjell dritare.net Mund të arrijmë në një pikë ku sistemi ekonomik mund t’i shohë miliona njerëz në botë, si të padobishëm. Kjo ka pasoja të tmerrshme psikologjike dhe politike.”
Është autonomia e Inteligjencës Artificiale që e bën atë kaq të ndryshme. “Ne duhet të kuptojmë se Inteligjenca Artificiale është teknologjia e parë në histori që mund të marrë vendime vetë. Ajo mund të marrë vendime për përdorimin e saj. Gjithashtu mund të marrë vendime për ju dhe mua. Ky nuk është një parashikim i së ardhmes. Kjo tashmë po ndodh.”
Ai diskuton rastet famëkeqe në të cilat softueri i inteligjencës artificiale është përdorur për të verifikuar aplikantët për kredi, ose për të vendosur nëse të burgosurit duhet të lirohen me kusht. “Pra, pushteti po largohet për herë të parë në histori. Ne shpikëm diçka që na heq pushtetin. Dhe po ndodh aq shpejt sa shumica e njerëzve as nuk e kuptojnë se çfarë po ndodh. Ne duhet të sigurohemi që inteligjenca artificiale të marrë vendime të mira për jetën tonë. Dhe ne jemi shumë larg zgjidhjes së këtij problemi.”
Ashtu si të tjerët, ai tani mbështet rregulloren për të menaxhuar fuqinë e inteligjencës artificiale, duke shfrytëzuar premtimin e saj dhe duke parandaluar katastrofën. Në mendjen e Hararit, rregulla të tilla do të imitonin masat mbrojtëse mjekësore. “Një kompani e barnave nuk mund të nxjerrë në treg një ilaç të ri pa kaluar më parë një proces të gjatë rregullator. Është vërtet e çuditshme dhe e frikshme që korporatat thjesht mund të lëshojnë mjete jashtëzakonisht të fuqishme të IA-ja në sferën publike pa ndonjë masë të ngjashme sigurie.”/K.C/dritare.net
