A mund të shërohet Alzheimeri? Shpresa e re vjen nga Edinburgu!
E Premte 26 Dhjetor 2025, 08:08
Dritare.net
A është shërimi i sëmundjes së Alzheimerit një ëndërr e pamundur, apo diçka që mund të arrihet?
Përgjigjja mund të vijë nga një sallë operacioni në Spitalin Mbretëror të Edinburgut, aty ku shkenca po hyn drejtpërdrejt në trurin e njeriut për të kuptuar demencën.
Gazetari James Gallagher na sjell një reportazh të publikuar nga BBC, ku ndjek nga afër një operacion në tru në Spitalin Mbretëror të Edinburgut. Ai tregon punën e shkencëtarëve që studiojnë pjesë të trurit të pacientëve për të kuptuar më mirë sëmundjen e Alzheimerit dhe përpjekjet për të zhvilluar trajtime të reja.
Në një ambient të qetë, mes tingujve të aparaturave mjekësore, një ekip neurokirurgësh po kryen një operacion delikat në tru. Pacienti ka një tumor që është përhapur nga zorra e trashë në tru. Për ta arritur, mjekët duhet të hapin një vrimë shumë të vogël në korteks pjesën e trurit që kontrollon kujtesën, gjuhën dhe mendimin.
Një copëz shumë e vogël e trurit, sa madhësia e thoit të gishtit, hiqet gjatë operacionit. Në shumicën e rasteve, kjo pjesë do të hidhej si mbetje mjekësore. Por në Edinburg, ajo ruhet me leje të posaçme dhe dërgohet menjëherë në laborator për kërkime mbi Alzheimerin.
Dr. Claire Durrant, studiuese e Alzheimerit në Universitetin e Edinburgut, e quan këtë ind “një dhuratë të çmuar”. Vetëm pak minuta më parë, ajo pjesë e trurit ishte pjesë e mendimeve, frikës dhe kujtimeve të një njeriu të gjallë.
Në laborator, shkencëtarët e mbajnë indin e trurit gjallë dhe e ekspozojnë ndaj proteinave toksike amiloid substanca që grumbullohen në trurin e njerëzve me Alzheimer. Qëllimi është të shohin, në kohë reale, si shkatërrohen lidhjet mes qelizave të trurit dhe nëse ky proces mund të ndalet.
Një copë e vogël indi truror e mbajtur brenda lëngut cerebrospinal artificial të ftohtë si akull.
Sëmundja e Alzheimerit prek rreth një milion njerëz vetëm në Mbretërinë e Bashkuar. Ende nuk dihet saktësisht pse dëmtohen sinapset lidhjet mes neuroneve por studiuesit besojnë se po i afrohen përgjigjes.
Dr. Durrant thotë se sot ka më shumë shpresë se kurrë:
“Alzheimeri është një sëmundje, dhe sëmundjet mund të shërohen. Nuk shoh arsye pse kjo të jetë e pamundur.”
Shpresë kanë dhënë edhe dy ilaçe të reja, lecanemab dhe donanemab, të cilat ngadalësojnë përparimin e sëmundjes. Edhe pse efekti i tyre aktual konsiderohet modest dhe nuk financohen nga NHS, shkencëtarët thonë se ato kanë hapur një derë të rëndësishme.
Profesorja Tara Spires-Jones nga Universiteti i Edinburgut beson se lufta kundër Alzheimerit do të fitohet duke e trajtuar sëmundjen nga disa drejtime njëkohësisht: amiloidi, tau, inflamacioni, sistemi imunitar, enët e gjakut dhe faktorët gjenetikë.
Sipas saj, në 5–10 vitet e ardhshme mund të kemi trajtime që ndryshojnë realisht jetën e pacientëve, duke e kapur sëmundjen herët dhe duke e ndalur përparimin e saj. Kurimi i plotë për ata që tashmë kanë simptoma mbetet sfida më e madhe, por jo e pamundur.
“Truri i njeriut është jashtëzakonisht kompleks dhe vetëm duke e studiuar drejtpërdrejt tek njerëzit mund ta kuptojmë.”
Për herë të parë pas dekadash zhgënjimi, shkencëtarët po flasin jo vetëm për menaxhimin e Alzheimerit, por për mundësinë reale që një ditë ta ndalim dhe ndoshta ta shërojmë./BBC përshtatur nga Dritare.net
