Nga David Lipps, MD
Si neurolog, pacientët e mi më pyesin shpesh: "Çfarë mund të bëj për të parandaluar demencën?" Unë i këshilloj ata të fokusohen te 4 faktorë thelbësorë të stilit të jetesës për të ruajtur funksionin optimal të trurit.
Ha ushqim të shëndetshëm!
Aktivizoni trupin dhe trurin tuaj!
Menaxhoni stresin përmes vëmendjes.
Bëni gjumë të qetë!
Le të flasim më shumë për faktorin e parë: të ngrënit ushqim të shëndetshëm.
Ushqimi i shëndetshëm është thelbësor për kujtesën, humorin dhe fokusin. Truri përdor më shumë se 20% të nevojave tona për kalori. Studimet kërkimore kanë zbuluar se proceset që ndodhin brenda trupit tonë që çojnë në Alzheimer dhe forma të tjera të demencës fillojnë vite përpara se të fillojnë të shfaqen simptomat e dukshme. Këto procese përfshijnë inflamacionin kronik të qelizave të trurit dhe enëve të gjakut kur trupat tanë shpërbëjnë ushqimet e pashëndetshme.
Fatkeqësisht, shumë ushqime të konsumuara zakonisht në dietën amerikane përmbajnë drithëra të përpunuara, nivele të larta sheqernash të rafinuara, kripë, vajra dhe yndyra të përpunuara, aditivë kimikë dhe konservues, shumë prej të cilëve janë të dëmshëm si për trurin, ashtu edhe për trupin tonë.
Efektet e sheqerit dhe ushqimeve të përpunuara
Pijet e ëmbëlsuara me sheqer si pijet e gazuara, lëngjet e frutave, pijet sportive dhe pijet speciale të kafesë, shpesh përmbajnë shurup misri me fruktozë të lartë, një lloj sheqeri me një indeks të lartë glicemik. Kjo do të thotë që sheqeri absorbohet me shpejtësi nga zorrët, duke bërë që trupi të prodhojë një rritje të insulinës, një hormon që lejon qelizat e trupit tonë të përdorin ose të ruajnë sheqerin. Shumica e sheqernave që konsumojmë nuk përdoren menjëherë nga trupi si lëndë djegëse, por përkundrazi ruhen si glikogjen ose shndërrohen në yndyrë trupore. Konsumimi i përsëritur i sheqernave të tepërta mund të çojë në obezitet dhe me kalimin e kohës, trupi mund të humbasë aftësinë e tij për të prodhuar mjaftueshëm insulinë, duke çuar në diabet.
Përveç kësaj, sheqeri i tepërt në qarkullimin e gjakut ndërvepron me proteinat për të formuar komponime të dëmshme të njohura si AGE, ose produkte të avancuara të glikacionit, që kontribuojnë në inflamacionin e enëve të gjakut dhe indeve të tjera të trupit. Me kalimin e kohës, inflamacioni kronik çon në sëmundje kardiovaskulare, goditje në tru dhe sëmundje degjenerative të trurit. AGE-të ndodhin kur hamë ushqime të skuqura, mish të gatuar në temperaturë të lartë dhe produkte qumështi.
Drithërat e përpunuara që përdoren për makarona, oriz të bardhë, ose mielli që përdoret për të bërë biskota, gjevrekë dhe ushqime të tjera, u hiqen fibrat, vitaminat dhe lëndët e tjera ushqyese gjatë prodhimit, duke lënë pas karbohidratet e thjeshta ose niseshtenë. Niseshteja absorbohet në zorrë shumë shpejt, ashtu si sheqernat, dhe kur konsumohet në mënyrë të përsëritur, mund të çojë në inflamacion kronik dhe sëmundje të lidhura me peshën si diabeti, hipertensioni dhe obeziteti.
Çfarë të hamë për një tru dhe trup të shëndetshëm!
Kufizimi i sheqerit të rafinuar dhe ushqimeve të përpunuara në dietën tuaj të përditshme dhe fokusimi në ushqime të freskëta me bazë bimore mund të ndihmojë në ngadalësimin ose parandalimin e inflamacionit dhe rënies së sistemit njohës dhe maksimizimin e funksionit të trurit. Ushqimet e plota bimore si perimet, frutat, arrat, drithërat dhe bishtajoret ofrojnë karbohidrate komplekse dhe janë të pasura me proteina, vitamina, minerale dhe fibra, të cilat ushqejnë trurin tonë dhe organet e tjera. Bimët prodhojnë fitokimikate, të cilat u japin frutave dhe perimeve ngjyrat e ylberit dhe ofrojnë përfitime natyrale antioksiduese dhe antiinflamatore. Kur konsumojmë ushqime me bazë bimore, përfitojmë nga efektet mbrojtëse të këtyre fitokimikateve natyrale, përcjell dritare.net
Fibrat e pranishme në perime, fruta dhe drithëra ngadalësojnë përthithjen e sheqerit nga zorrët, duke krijuar më pak rritje të insulinës dhe një rrezik më të ulët të zhvillimit të diabetit dhe inflamacionit. Fibra natyrale bimore gjithashtu na ndihmon të ndihemi të ngopur më shpejt dhe të qëndrojmë të ngopur për më gjatë, gjë që na pengon të hamë tepër.
Dieta mesdhetare dhe shëndeti i trurit!
Dieta mesdhetare është një nga opsionet më të shëndetshme të planetit me bazë bimore. Hulumtimet kanë treguar se mund të ndihmojë në reduktimin e sëmundjeve kardiovaskulare, diabetit dhe sëmundjeve të tjera kronike, përfshirë demencën.
Përbërësit kryesorë të dietës mesdhetare përfshijnë vajra me origjinë bimore si vaj ulliri, avokado, luledielli ose kanola; fruta dhe perime të freskëta; arra dhe fara; bishtajore të pasura me proteina; drithëra, arra dhe fara të pasura me fibra; dhe sasi modeste të ushqimeve të detit (peshq të pasur me omega-3, karkaleca, fiston), mish pa dhjamë (pulë, derri ose viçi) dhe produkte qumështi (kos dhe qumësht me pak yndyrë). Dieta mesdhetare përfshin edhe pak verë (maksimumi një gotë në ditë për femrat, 1 deri në 2 gota në ditë për meshkujt).
Studimet tregojnë se edhe ndjekja modeste e një diete mesdhetare shoqërohet me përmirësime në funksionin ekzekutiv dhe kujtesë, dhe një shkallë më të ulët të rënies së sistemit njohës. Pasja e një truri më të shëndetshëm dhe zvogëlimi i rrezikut të zhvillimit të demencës mund të jetë po aq i thjeshtë sa adoptimi i një stili jetese më të shëndetshëm, duke përfshirë zgjedhje më të shëndetshme ushqimore./K.C/dritare.net
