Analizë nga Brett H. McGurk, CNN
Një vit më parë, president i SHBA ishte Joe Biden. Unë ndodhesha në Doha, Katar, duke negociuar me Izraelin dhe Hamasin për të finalizuar një marrëveshje armëpushimi dhe lirimi pengjesh. Ekipi në ardhje i Trump bashkëpunoi ngushtë me ne, një shembull i rrallë i bashkëpunimit jopartiak për të liruar pengje dhe për t’i dhënë fund një lufte. Sot, kjo duket sikur ka ndodhur një dekadë më parë. Shumëçka mund të ndryshojë brenda një viti, siç e ka treguar viti 2025.
Sot, Shtetet e Bashkuara kanë grumbullimin më të madh ushtarak në Karaibe që nga kriza e raketave në Kubë. Emisarë rusë ndodhen në Miami për të diskutuar një propozim të ri armëpushimi për Ukrainën, ndërsa presidenti rus Vladimir Putin vazhdon të përshkallëzojë luftën. SHBA ka vendosur një gjeneral me tre yje në Izrael për të mbikëqyrur armëpushimin në Gaza, pas bombardimit të Iranit gjatë verës. Presidenti Donald Trump po planifikon një samit në Pekin që mund të përcaktojë fatin e Tajvanit dhe konkurrencën me Kinën në teknologjitë e avancuara dhe inteligjencën artificiale.
Viti i fundit duket më shumë transformues sesa kalimtar, ndërsa 2026 po shfaqet si një vit kyç, me disa pika kthese në agjendën globale.
Ja shtatë çështjet kryesore për t’u ndjekur nga afër:
1. Venezuela: Përballje
Administrata Trump ka dislokuar forcën më të madhe detare në Karaibe dhe Atlantikun Perëndimor që nga Lufta e Ftohtë. Qëllimi mbetet i paqartë, por SHBA po kryen sulme kundër trafikantëve të dyshuar të drogës, pa autorizim të Kongresit. Trump ka shpallur bllokadë ushtarake ndaj dërgesave ilegale të naftës. Kjo duket si një politikë ndryshimi regjimi. Nëse Maduro mbetet në pushtet në 2026, Trump rrezikon të shihet si kërcënim pa veprim; nëse largohet, SHBA do të konsiderohet hegjemoni e padiskutueshme në hemisferën perëndimore.
2. Ukraina: Viti i pestë
Në shkurt, lufta e Rusisë kundër Ukrainës hyn në vitin e pestë. Rusia ka pësuar mbi një milion viktima dhe nuk ka arritur objektivat fillestare. Trump po ndjek një marrëveshje paqeje që i kërkon Ukrainës lëshime territoriale në këmbim të garancive të sigurisë. Pyetja kryesore është nëse Trump do ta fajësojë Putinin për dështimin e negociatave apo do të tërhiqet nga mbështetja për Ukrainën.
3. Tajvani: Në rrezik
Bashkëpunimi mes Rusisë, Kinës, Koresë së Veriut dhe Iranit po forcohet. Politikat e Trump sugjerojnë një SHBA më të përqendruar në hemisferën e vet. Ndërkohë, Trump ka miratuar paketën më të madhe të armëve ndonjëherë për Tajvanin. Samiti i ardhshëm Trump–Xi në Pekin mund të jetë vendimtar për fatin e Tajvanit dhe stabilitetin global.
4. Izraeli: Zgjedhje vendimtare
Izraeli ka arritur suksese ushtarake, por nuk i ka kthyer ato në fitore politike. Vendi drejtohet nga një koalicion shumë i ngushtë dhe polarizues. Zgjedhjet parlamentare të vitit 2026 mund të përcaktojnë nëse Izraeli do të konsolidojë fitoret apo do të mbetet në pasiguri. Një qeveri më e moderuar mund të hapë rrugën për zgjerimin e Marrëveshjeve të Abrahamit, përfshirë Arabinë Saudite.
5. Irani: Diçka do të ndryshojë
Irani është në pozicionin më të dobët që nga viti 1979. Mbrojtja ajrore është goditur dhe programi bërthamor është neutralizuar. Me një udhëheqës të moshuar dhe pa pasardhës të qartë, 2026 mund të sjellë kriza të brendshme ose reagime të rrezikshme nga regjimi.
6. Terrorizmi: Rikthimi
Pas një dekade rënieje, terrorizmi global është në rritje sërish. Sulme në Australi, plane terroriste në SHBA dhe vrasja e ushtarëve amerikanë në Siri tregojnë se ISIS dhe rrjete të tjera po rigrupohen. Pa bashkëpunim të fortë ndërkombëtar, ky kërcënim pritet të rritet më tej.
7. Inteligjenca Artificiale: Revolucioni
IA është bërë një fushë kyçe e konkurrencës globale. Kina ka befasuar botën me modele të avancuara dhe më të lira. SHBA po përballet me sfida të brendshme, përfshirë mungesën e energjisë për qendrat e të dhënave. Në 2026, përplasja mes zhvillimit teknologjik, politikës dhe rivalitetit gjeopolitik do ta bëjë IA një nga forcat më përcaktuese të politikës globale./L.F-dritare.net
