Vazhdon saga e kutive. Vendoset hapja e tyre!
E Mërkurë 4 Qershor 2025, 15:03
Dritare.net
Më 11 maj 2025 u zhvilluan zgjedhjet të parakohshme në Shqipëri, të cilat u karakterizuan nga tensione politike të larta dhe përplasja mes Partisë Demokratike (PD) e qeverisë në detyrë. Pak ditë pas procesit zgjedhor, PD-ja nisi pretendimin se mungonin rreth 130,000 fletë votimi të papërdorura, çka nxiti shqetësime për mundësinë e manipulimit apo keqadministrimit të materialit zgjedhor. Në përgjigje të kësaj kërkese, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) dha një sqarim të detajuar, ndërsa Komisioni i Ankesave dhe Sanksioneve (KAS) u angazhua për të verifikuar disa kuti votimi.
1. Pretendimet e Partisë Demokratike
PD-ja argumentoi se, bazuar në përllogaritjet e saj, ekziston një diferencë prej 130,754 fletë votimi të papërdorura midis numrit të përgjithshëm të fletëve të printuara dhe atyre që rezultuan në kuti në fund të ditës zgjedhore. Konkretisht, përfaqësuesit e PD-së shprehën dyshimin se:
1. Numri i fletëve të papërdorura të raportuara nga qendrat e votimit (QV) nuk përputhej me furnizimin e origjinës nga KQZ-ja.
2. Disa QV kishin deklaruar “0 fletë të papërdorura” në procesverbale, edhe pse në praktikë nuk mund të kishte ndonjë qendër votimi me proces të tillë.
3. Fakti që sasia e fletëve që mungonte (rreth 130,000) ishte shumë e madhe, duke ngritur dyshime mbi sigurinë e magazinimit, transportit dhe numërimit të materialeve zgjedhore.
PD, më 2 qershor 2025, i drejtoi KQZ-së kërkesë zyrtare për nisjen e një hetimi administrativ për të përcaktuar saktësisht vendndodhjen e këtyre fletëve.
2. Sqarimi i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ)
Pas kërkesës së PD-së, KQZ reagoi me një letër zyrtare, ku u shpjegua se:
• Numri total i fletëve të papërdorura, sipas procesverbaleve të raportuara nga çdo QV, ishte 1,935,328.
• Po ashtu, këtij numri i duhen shtuar edhe tre kategori fletësh që nuk ishin përfshirë në mënyrë të saktë në procesverbale:
1. 27,340 fletë votimi për QV-të ku u aplikuar votimi elektronik (ZAZ Nr. 27, Bashkia Vorë dhe ZAZ Nr. 41, Njësia Administrative 10, Tiranë). Këto fletë, edhe pse ishin printuar, nuk ishin përdorur fizikisht, pasi zgjedhjet u zhvilluan me sistem elektronik.
2. 99,455 fletë votimi që në procesverbalet e 233 QV-ve ishin raportuar gabimisht me “0” fletë të papërdorura, për shkak të gabimeve njerëzore në shënimin e procesverbalit.
3. 5,369 fletë votimi të papërdorura, por ku numrat serialë ishin regjistruar gabim në procesverbalet përkatëse (1,380 QV kishin raportuar këto të dhëna me gabime).
Sipas KQZ-së, pas korrigjimeve të mësipërme, nuk ekzistonte ndonjë mungesë reale prej 130,000 fletësh, pasi këto diferenca kishin rrjedhur nga gabime raportimi, përdorim i votimit elektronik apo numërim i gabuar i fletëve.
3. Vendimi i KAS për Hapjen e 229 Kutive Votimi
Në këtë kontekst, dy anëtarë të Komisionit të Ankesave dhe Sanksioneve (KAS), Ledio Braho dhe Elvis Cefa, paraqitën kërkesën për të hapur 229 kuti votimi në të gjithë territorin, ku raportimi për fletë të papërdorura ishte zero në procesverbalet e QV-ve.
3.1 Arsyetimi i Kërkesës
• Sipas anëtarëve Braho dhe Cefa, kishte një numër të konsiderueshëm QV-sh që kishin deklaruar “0 fletë votimi të papërdorura”, gjë që sipas tyre binte në kontrast me pritshmëritë normale ndërsa në praktikë çdo qendër votimi, pavarësisht fluksi të votuesve, duhet të ketë paktën disa fletë të mbetura.
• Objketivi ishte verifikimi fizik i çështjes: hapja e kutive do të lejonte krahasimin e numrit të fletëve pranë kutisë me shënimet e procesverbalit, për të parë nëse ishte një pasqyrim i vërtetë i gjendjes.
3.2 Procedura e Hapjes së Kutive
• Hapja e 229 kutive nënkupton nxjerrjen dhe inventarizimin e fletëve të papërdorura, duke përfshirë numërimin e gjithë fletëve të mbetura dhe verifikimin e numrave serialë me procesverbalet e regjistruara.
• Ky proces kryhet në prani të përfaqësuesve të subjekteve politike, vëzhguesve vendorë dhe ndërkombëtarë, për të garantuar transparencë dhe besueshmëri në verifikim.
• Pas numërimit të fletëve të papërdorura në këto kuti, çdo ndryshim apo anomali do të raportohet në KAS dhe në KQZ për veprime të mëtejshme administrative ose hetimore.
4. Reagimet e Palëve të Përfshira
4.1 Partia Demokratike
• PD-ja mirëpriti vendimin e KAS, duke e konsideruar si një hap të nevojshëm për të sqaruar pikëpyetjet e ngritura për mungesën e fletëve të papërdorura.
• Një prej drejtuesve të PD-së deklaroi se ky verifikim do të shërbejë për të vërtetuar nëse ka pasur manipulim në transportimin apo magazinimin e fletëve, ose nëse ka patur në mungesë të masave të duhur të sigurisë gjatë fazës parazgjedhore.
4.2 Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ)
• KQZ-ja, nga ana e saj, ritheksoi se nuk qëndron interpretimi se mungojnë fletë votimi dhe se secila qendër votimi ka një inventar të plotë, të verifikueshëm, i cili tashmë përfshinte edhe fletët e përdorimit elektronik dhe korrigjimet e procesverbalit.
• Megjithatë, pas rënies së pretendimeve në publik dhe nisjes së procesit nga KAS, KQZ-ja garantoi bashkëpunim të plotë për të lehtësuar verifikimin, duke vënë në dispozicion dokumentacionin origjinal të shpërndarjes, depozitimit dhe numërimit të fletëve.
4.3 Komisioni i Ankesave dhe Sanksioneve (KAS)
• KAS-ja, përmes vendimit të marrë nga anëtarët Ledio Braho dhe Elvis Cefa, zyrtarisht autorizoi hapjen e 229 kutive, duke i forcuar procedurat e kontrollit në qendrat ku u raportua “0 fletë të papërdorura”.
• Pritet që brenda pak ditësh të fillojë ekzekutimi i këtij vendimi, me përfshirjen e personelit teknik dhe administratorëve të zgjedhjeve për hapjen e kuti.
5. Impaktet dhe Pasojat e Mundshme
1. Transparenca e Procesit Zgjedhor
• Hapja e 229 kutive do të shërbejë si mjet verifikimi, duke rritur besueshmërinë ndaj rezultateve zgjedhore dhe duke treguar se institucionet e pavarura (KAS, KQZ) janë të përkushtuar ndaj auditimit të çdo dyshimi.
• Nëse rezultati i verifikimit tregon se nuk ka mospërputhje të rëndësishme, kjo mund të qetësojë tensionet politike dhe të forcojë idenë se zgjedhjet ishin të rregullta.
2. Mënyra e Menaxhimit të Fletëve të Votimit
• Verifikimi mund të nxjerrë në pah paaftësi organizative (gabime në procesverbalet, numërim të gabuar, mangësi në sistemin elektronik), të cilat do të kërkojnë përmirësime në udhëzimet e shpërndarjes dhe trajnimet e administratorëve të QV-ve.
3. Konkluzionet Ligjore dhe Rekomandimet e Arbitrazhit
• Në rast të gjetjes së mospërputhjeve të reja, KAS mund të rekomandojë hetim administrativ ose, në raste ekstreme, të anulojë rezultate të QV-ve të përfshira.
• Akuzat e PD-së se 130,000 fletë votimi mungojnë realisht, nëse konfirmohen, mund të kenë pasoja ligjore për individë përgjegjës për menaxhimin dhe ruajtjen e materialeve zgjedhore.
4. Besueshmëria e Sistemit Zgjedhor në Publik
• Çdo verifikim pozitiv për të vërtetën e inventarit mund të kontribuojë në ulejen e tensioneve politike, ndërsa në rast të kundërt, opozita mund të ngrejë akuza të mëtejshme mbi vjedhjen apo falsifikimin e fletëve.
• Sidoqoftë, edhe nëse konstatohet përputhje, PD mund ta përdorë këtë proces si argument për nevojën e reformave në drejtim të standardizimit dhe digitalizimit më të gjerë të procesit zgjedhor.
6. Hapat e Ardhshëm dhe Afati Kohor
• Fillimi i Verifikimit: Sipas KAS, hapja e 229 kutive pritet të nisë javën e parë të qershorit 2025. Procesi do të vazhdojë për disa ditë, varësisht nga distanca gjeografike dhe numri i stafit të angazhuar.
• Raporti Përfundimtar: Pas mbarimit të inventarizimit, KAS do të hartojë një raport të hollësishëm që do t’i dorëzohet KQZ-së dhe palëve përkatëse politike brenda 10 ditëve nga përfundimi i verifikimit të kutive. Këto rezultate do të jenë publike dhe do të japin pamjen përfundimtare mbi pretendimet e PD.
• Veprimet e Mëtejshme Ligjore: Nëse raporti tregon mospërputhje, mund të hapen procedime administrative apo edhe penale kundër zyrtarëve përgjegjës për gabimet në administrimin e materialeve zgjedhore./L.F-dritare.net
