Pështyma është më shumë se thjesht një mënyrë për ta mbajtur gojën të lubrifikuar mirë. Kokteji i substancave të saj që shkencëtarët po zbulojnë, janë faktori x pas aromave që shijojmë.
Në pamje të parë, pështyma duket si një gjë mjaft e mërzitshme, thjesht një mënyrë e përshtatshme për të lagur ushqimin tonë. Por realiteti është krejt ndryshe, siç kanë filluar ta kuptojnë shkencëtarët. Lëngu ndërvepron me gjithçka që hyn në gojë, dhe megjithëse është 99% ujë, ai ka një ndikim të thellë në shijet dhe kënaqësinë tonë të asaj që hamë dhe pimë.
"Është një lëng, por nuk është thjesht një lëng," thotë biologu oral Guy Carpenter nga King's College në Londër.
Shkencëtarët kanë kuptuar prej kohësh disa nga funksionet e pështymës: mbron dhëmbët, e bën të folurin më të lehtë dhe krijon një mjedis mikpritës për ushqimet që të hyjnë në gojë. Por studiuesit tani po zbulojnë se pështyma është gjithashtu një ndërmjetës dhe një përkthyes, duke ndikuar në mënyrën se si ushqimi lëviz nëpër gojë dhe se si ai ndez shqisat tona. Dëshmitë në zhvillim sugjerojnë se ndërveprimet midis pështymës dhe ushqimit mund të ndihmojnë edhe në formimin e ushqimeve që na pëlqejnë më shumë të hamë.
Substanca nuk është shumë e kripur, gjë që i lejon njerëzit të shijojnë kripën e një çipi patateje. Nuk është shumë acid, prandaj një spërkatje limoni mund të jetë kaq stimuluese. Uji i lëngut dhe proteinat e pështymës lubrifikojnë çdo kafshatë ushqimi dhe enzimat e tij si amilaza dhe lipaza nisin procesin e tretjes.
Kjo lagështirë gjithashtu shpërndan përbërësit kimikë të shijes, ose shijet, në pështymë, në mënyrë që ata të mund të udhëtojnë dhe të ndërveprojnë me sythat e shijes. Nëpërmjet pështymës, thotë Jianshe Chen, një shkencëtare ushqimore në Universitetin Zhejiang Gongshang në Hangzhou, Kinë, "ne zbulojmë informacionin kimik të ushqimit: erën dhe shijen"./J.H/dritare.net
