Natasha Lako: Sabotimi i Nobelit të Kadaresë dhe plagët e heshtura të diplomacisë shqiptare!
E Hënë 29 Dhjetor 2025, 18:06
Dritare.net
Në një intervistë për emisionin "Dekalog" nga Roland Qafoku në DritareTv, poetja dhe skenaristja e mirënjohur Natasha Lako ka hapur dritaren e kujtimeve të saj, duke udhëtuar përmes dekadave të historisë shqiptare, letërsisë dhe dramave personale e kombëtare. Biseda, e cila nisi me vargjet ikonike '20 qindarka për të folur me ty', u shndërrua shpejt në një analizë sociologjike dhe kulturore të Shqipërisë, duke prekur tema që variojnë nga pafajësia e dashurisë studentore në vitet '70, te terrori i censurës, e deri te prapaskenat tronditëse të diplomacisë shqiptare pas viteve '90. Lako, një zë përfaqësues i brezit të 'Baby Boomers' shqiptarë, solli në vëmendje transformimin e konceptit të dashurisë dhe komunikimit. Ajo evokoi kohën kur komunikimi ishte fizik, kur trokitja në derë ishte një rit i shenjtë, duke e kontrastuar atë me tjetërsimin e epokës digjitale.
Përmes anekdotave personale, si takimi me Lazgush Poradecin apo miqësia me Eglantina Mandinë, Lako vizatoi portretin e një shoqërie që, pavarësisht varfërisë materiale dhe presionit ideologjik, përpiqej të ruante një bërthamë qytetarie dhe dinjiteti njerëzor. Një pjesë qendrore e intervistës iu kushtua figurave madhore të letërsisë shqipe. Lako foli me pasion për Jeronim De Radën si themelues i identitetit, por u ndal gjatë te figura e Ismail Kadaresë. Ajo e cilësoi atë si 'programuesin e kombit', duke e vendosur në të njëjtin piedestal me Sami Frashërin.
Megjithatë, rrëfimi mori nota të errëta kur ajo dëshmoi për herë të parë me detaje mbi sabotimin që i bëhej shkrimtarit nga vetë strukturat shtetërore shqiptare në arenën ndërkombëtare, specifikisht pranë komitetit të çmimit Nobel në Suedi. Skenaristja e filmave të njohur si 'Mësonjëtorja' apo 'Lulëkuqe mbi mure' nuk la pa përmendur as lidhjen e saj të veçantë me kinemanë dhe bashkëshortin e saj, regjisorin Mevlan Shanaj. Me një sinqeritet çarmatosës, ajo rrëfeu fillimet e tyre, xhelozitë profesionale dhe personale, si dhe sfidat e të qenit një çift artistësh nën diktaturë dhe në tranzicion. Intervista kulmoi me reflektime mbi aktualitetin, rolin e gruas në art dhe shoqëri, si dhe nevojën për të njohur të shkuarën jo përmes klishéve bardhë-e-zi, por përmes nuancave gri të mbijetesës njerëzore. Natasha Lako, përmes këtij rrëfimi, dëshmon se mbetet jo vetëm një poete e ndjeshmërisë së hollë, por edhe një dëshmitare e pakompromis e historisë moderne shqiptare./dritare.net
