Besa shqiptare/ Si i mbrojtëm ushtarët Italianë, ish-pushtuesit tanë! Flet studiuesi
E Enjte 6 Nëntor 2025, 16:04
Dritare.net
Dritare TV zbulon një dokumentar që ndriçon një kapitull të harruar të historisë shqiptare, fatin e ushtarëve italianë pas kapitullimit të Italisë në Luftën e Dytë Botërore. Të braktisur në një tokë të huaj, pa komandë dhe pa mbështetje, këta ish-pushtues u gjendën në mëshirën e popullit që dikur kishin ardhur ta sundonin.
Biseda me studiuesin Behar Gjoka hapet me theksin mbi rëndësinë e tregimit të këtyre historive, jo si rrëfime lufte, por si dëshmi të një humanizmi të jashtëzakonshëm. Përmendet anekdota me ish-Presidentin Moisiu, se si ushtarët italianë mbijetuan duke ngrënë breshka, një detaj që tregon gjendjen e tyre të dëshpëruar.
Ky segment thekson se përtej armëve dhe gjakut, ajo që mbetet janë tregimet njerëzore - histori që flasin për dinjitet, mbijetesë dhe aktin e pabesueshëm të mikpritjes shqiptare, e cila u ofroi strehë dhe shpëtim atyre që ishin armiq.
Duke u thelluar në arsyet pas këtij akti historik, biseda fokusohet tek koncepti thelbësor i "Besës". Studiuesi Gjoka e përshkruan Besën jo thjesht si një traditë, por si një kod shpirtëror universal që në kontekstin shqiptar mori një rëndësi të veçantë, sidomos në mungesë të një shteti funksional.
Ai shpjegon se si filozofia "shtëpia është e Zotit dhe e mikut, madje dhe e armikut" u bë një realitet i prekshëm. Ky segment analizon se si ky parim moral i lejoi shqiptarët të shihnin përtej uniformës së pushtuesit dhe të njihnin njeriun e pambrojtur. Diskutimi prek natyrën paradoksale të karakterit shqiptar, i aftë për akte të mëdha humanizmi, por edhe për "mbrapshti", duke argumentuar se kjo qëndresë shpirtërore ka qenë çelësi i mbijetesës së kombit.
Kjo pjesë e bisedës e paraqet Besën si themelin e një historie unike të mëshirës në kohë lufte./dritare.net
