Historia e Carlo Tosit, mjekut italian që gjatë Luftës së Dytë Botërore zgjodhi të luftonte krah partizanëve shqiptarë!
E Enjte 23 Tetor 2025, 20:08
Dritare.net
Pas vendimit për të mos u dorëzuar, ushtarët italianë në Shqipëri nuk mbetën të izoluar. Përkundrazi, ata u organizuan në njësi luftarake autonome që u integruan në strukturën e Ushtrisë Nacionalçlirimtare Shqiptare. Ky segment ndriçon procesin e formimit të këtyre njësive legjendare.
Dëgjojmë për 'Çeta d'Isorgimento', e krijuar pranë Tiranës, dhe batalionin 'Matteotti', i cili u bashkua me Brigadën e Tretë Sulmuese shqiptare. Një moment vendimtar ishte takimi i një kolone të Divizionit 'Firenze' me Brigadën e Parë Sulmuese të komanduar nga Mehmet Shehu.
Nga ky takim lindi propozimi për krijimin e një batalioni tërësisht italian, i cili do të bëhej i njohur si Batalioni 'Antonio Gramsci', nën komandën e Terzilio Cardinalit.
Ky bashkëpunim nuk ishte vetëm ushtarak; ishte një shprehje e solidaritetit antifashist që kapërcente kufijtë kombëtarë. Duke vepruar nën disiplinë shqiptare, por me identitetin e tyre italian, këto batalione kontribuan ndjeshëm në luftën për çlirimin e Shqipërisë, duke dëshmuar se lufta për liri nuk njeh kombësi.
Në dimrin e egër të viteve 1944-45, lufta mori një formë tjetër, atë të një armiku të padukshëm dhe vdekjeprurës. Në spitalin partizan të Selenicës, Carlo Tozi u gjend në vijën e parë të kësaj beteje për jetë a vdekje. Ky segment sjell dëshmi rrëqethëse nga ditari i partizanit Hajro Inxhelo, i cili përshkruan kushtet e tmerrshme, vdekjet e përditshme dhe sakrificën ekstreme të mjekëve, përfshirë Tozin, i cili punonte pa u lodhur edhe pse vetë ishte prekur nga sëmundja.
Pika kulmore e këtij rrëfimi është ngjarja e pabesueshme në Nova Varosh. Në një kasolle të mbushur me të sëmurë rëndë, një partizan në gjendje delirante mori një bombë Breda dhe kërcënoi ta hidhte. Carlo Tozi, ndonëse me temperaturë të lartë, gjeti forcën të ngrihej, ta neutralizonte partizanin dhe ta çaktivizonte bombën, duke shpëtuar jetën e të gjithëve.
Ky akt heroik, i dëshmuar nga mjeku tjetër partizan, Hajro Shyti, mbetet një nga shembujt më të fuqishëm të guximit dhe altruizmit të treguar nga mjeku italian gjatë qëndrimit të tij në Shqipëri./dritare.net
