Korça, ky qytet i gurit dhe serenatave, po përjeton një rilindje të jashtëzakonshme, jo vetëm përmes arkitekturës së saj të restauruar, por mbi të gjitha përmes ringjalljes së shijeve të vjetra që dikur rrezikonin të humbisnin në pluhurin e modernizimit.
Një udhëtim i gazetares Rudina Xhunga, në zemër të Pazarit të Vjetër zbulon se si tradita nuk është thjesht nostalgji, por një motor ekonomik për turizmin kulturor.
Në qendër të këtij transformimi qëndron historia e Gramozit dhe Edlirës, një çifti që mishëron më së miri tranzicionin e shoqërisë shqiptare. Për vite me radhë, Gramozi ishte marrë me tregti pllakash dhe hidrosanitaresh, një biznes fitimprurës në vitet e ndërtimit të vrullshëm. Vendimi për t'u rikthyer te "tepsia e gjyshes" dhe për të hapur "Shijen e Saçit" nuk ishte thjesht një lëvizje biznesi, por një akt dashurie ndaj trashëgimisë.
Gramozi tregon me emocion se si 800 lekët e para të fituara nga shitja e një lakrori i dhanë më shumë kënaqësi sesa milionat e fituara dikur nga shitja e pllakave. Kjo dëshmon se vlera e punës nuk matet gjithmonë me para, por me lidhjen shpirtërore që krijon me komunitetin dhe historinë.
Lakrori me dy petë, i pjekur në saçin tradicional që lëshon tym dhe aromë në rrugicat e kalldrëmta, është shndërruar në simbolin e turizmit korçar. Por magjia nuk ndalet te brumi.
Në një dimension tjetër, kuzhina korçare arrin majat e protokollit shtetëror. Biseda me shefin e kuzhinës, i cili prej 21 vitesh shërben në Drejtorinë e Shërbimeve Qeveritare në Tiranë, zbulon se si shijet lokale kanë depërtuar në tryezat e politikanëve më të lartë, nga Sali Berisha te George Soros. Ai rrëfen se pavarësisht teknikave franceze apo italiane që ka mësuar, thjeshtësia dhe pastërtia e gatimeve të Korçës, si qoftet karakteristike apo kërnackat, mbeten të pazëvendësueshme.
Kjo analizë e thellë e kuzhinës korçare na tregon se ushqimi është identitet, është kujtesë dhe, në rastin e Korçës, është e ardhmja e saj turistike. Shija e Korçës vazhdon të jetë ambasadorja më e mirë e traditës shqiptare, duke na kujtuar se ndonjëherë, për të ecur përpara, duhet të kthejmë kokën pas te recetat e gjysheve tona./dritare.net
