A lidhet përdorimi i paracetamolit gjatë shtatzënisë me autizmin? Ja çfarë thotë shkenca!
E Martë 9 Shtator 2025, 15:03
Dritare.net
Rrjeti po gëlon së fundmi pas publikimit të një studimi të ri nga Icahn School of Medicine në Mount Sinai, i cili thotë se përdorimi i paracetamolit gjatë shtatzënisë mund të jetë i lidhur me një rrezik më të lartë për autizëm dhe çrregullime të tjera të zhvillimit neurologjik. Ky hulumtim i përmasave të mëdha ka ngjallur debat të madh jo vetëm mes mjekëve dhe shkencëtarëve, por edhe në opinionin publik, pasi paracetamoli është një nga barnat më të përdorura në botë për uljen e temperaturës dhe dhimbjeve.
Çfarë thotë studimi i Mount Sinai?
Metaanaliza e publikuar në vitin 2025 përfshiu 46 studime nga vende të ndryshme dhe më shumë se 100,000 pjesëmarrës. Sipas autorëve, një pjesë e studimeve me cilësi të lartë tregojnë një lidhje mes përdorimit të paracetamolit gjatë shtatzënisë dhe rritjes së probabilitetit që fëmijët të zhvillojnë autizëm ose ADHD.
Megjithatë, studiuesit janë të kujdesshëm në interpretimin e rezultateve: ata theksojnë se nuk bëhet fjalë për një shkak të provuar, por për një shoqërim të mundshëm, i cili kërkon më shumë hulumtime. Për këtë arsye, rekomandimi i tyre është që medikamenti të përdoret gjatë shtatzënisë vetëm kur është i domosdoshëm dhe gjithmonë me këshillën e mjekut.
Çfarë tregojnë studimet e tjera?
Ndërkohë, jo të gjitha kërkimet shkencore mbështesin një lidhje të tillë. Një nga studimet më të mëdha të kryera ndonjëherë, i botuar në revistën prestigjioze JAMA në vitin 2024, analizoi të dhënat e mbi 2.48 milionë fëmijëve në Suedi. Në këtë hulumtim, fillimisht u vu re një rritje e vogël e rrezikut për autizëm dhe ADHD te fëmijët e ekspozuar ndaj paracetamolit në shtatzëni. Por kur u krahasuan vëllezërit brenda të njëjtës familje, efekti zhdukej plotësisht.
Kjo i bëri autorët të arrijnë në përfundimin se nuk ka prova për një lidhje shkakësore dhe se faktorë të tjerë, gjenetikë apo mjedisorë, shpjegojnë më mirë rezultatet.
Nga ana tjetër, një studim i financuar nga Instituti Kombëtar i Shëndetit në SHBA (NIH) në vitin 2019, i cili analizoi mostrat e kordonëve umbilikalë të afro 1000 foshnjave, gjeti se fëmijët me nivele më të larta të metabolitëve të paracetamolit kishin një rrezik më të madh për të zhvilluar autizëm dhe ADHD. Edhe pse ky rezultat është i rëndësishëm, NIH theksoi se duhen më shumë kërkime për të konfirmuar rëndësinë klinike të këtyre gjetjeve.
Çfarë mendojnë ekspertët?
Shumica e specialistëve bien dakord se deri tani nuk ka prova përfundimtare që paracetamoli shkakton autizëm. Megjithatë, fakti që disa studime sugjerojnë një lidhje të mundshme ka bërë që organizatat shëndetësore të rekomandojnë kujdes në përdorimin e tij, sidomos gjatë shtatzënisë.
Ekspertët këshillojnë që:
-Paracetamoli të përdoret vetëm kur është i nevojshëm.
-Dozat të jenë sa më të ulëta dhe përdorimi sa më afatshkurtër.
-Gratë shtatzëna të konsultohen gjithmonë me mjekun para marrjes së çdo medikamenti, edhe nëse është i zakonshëm.
Debati mbi lidhjen e mundshme mes paracetamolit dhe autizmit mbetet i hapur. Studimi i fundit i Mount Sinai shton arsye për kujdes, por studimet më të mëdha si ai në Suedi nuk gjejnë prova për një shkakësi të drejtpërdrejtë. Deri në qartësimin përfundimtar nga kërkimet shkencore, mesazhi për publikun është i qartë: paracetamoli nuk duhet demonizuar, por as nuk duhet marrë pa nevojë. Përdorimi i tij gjatë shtatzënisë duhet të bëhet me kujdes dhe vetëm nën udhëzimin e mjekut./K.C/dritare.net
