Pse zgjohemi më herët teksa plakemi? Shkencëtarët kanë përgjigjen
E Hënë 1 Dhjetor 2025, 17:05
Dritare.net
Nëse keni vënë re se gjyshërit tuaj zgjohen para agimit, ndërsa adoleshentët e kanë të vështirë të zgjohen, nuk gaboheni. Këto ndryshime nuk janë vetëm çështje "zakonesh" apo karakteri. Ato janë të rrënjosura thellë në orën tonë biologjike.
Ndërsa trupat tanë piqen dhe kalojnë nëpër faza të ndryshme të jetës, ndryshon edhe mënyra se si pushojmë.
Çfarë i ndodh një truri që plaket?
Ashtu si elementë të tjerë të shëndetit tonë, truri bëhet më pak i ndjeshëm ndaj stimujve me kalimin e viteve. Tek të rinjtë, për shembull, ora e darkës shërben si një kujtesë se po afron ora e gjumit. Tek të moshuarit, kjo lidhje shpesh dobësohet. Kjo është arsyeja pse të moshuarit lodhen më herët - dhe, si rrjedhojë, shpesh zgjohen herët.
Roli i dritës dhe cilësia e shikimit
"Ndryshimet në shikim me moshën zvogëlojnë intensitetin e dritës së marrë nga truri, gjë që është thelbësore për rregullimin e orës sonë cirkadiane", thekson Lustig.
Më pak dritë do të thotë që melatonina fillon të sekretohet më herët, duke bërë që të rriturit e moshuar të ndihen të përgjumur dhe të bien në gjumë më herët dhe për këtë arsye të zgjohen më herët.
Çfarë mund të bëni për të fjetur më mirë
Merrni pak dritë në pasdite. Dr. Parthasarathy shpjegon se ata që kanë vështirësi të zgjohen herët në mëngjes përfitojnë nga mjediset e ndritshme në fund të pasdites, në vend që të shmangin ekranet. Mundësi për më shumë ekspozim ndaj dritës, ecja para perëndimit të diellit, leximi në një ekran të ndritshëm, ndriçimi artificial i fortë në shtëpi dhe shikimi i televizorit në një pajisje të ndritshme.
Shmangni alkoolin para gjumit.
"Mund t'ju bëjë të flini, por prish cilësinë e gjumit tuaj", thotë Lustig. Përforconi zakonet e mira, të tilla si ushtrimet për cilësi më të mirë gjumi dhe ekspozimi ndaj dritës natyrale në mëngjes për të rregulluar orën cirkadiane./dritare.net
