Ishte nata e 26 shtatorit 1983 dhe bota flinte buzë apokalipsit. Në sallat nëntokësore të një bunkeri pranë Moskës, një burrë po shikonte një ekran që mund të vendoste fatin e njerëzimit.
Quhej Stanislav Petrov, oficer i ushtrisë sovjetike, përgjegjës për sistemin e alarmit bërthamor “Oko”. Papritur, alarmet u ndezën. Në radar u shfaq sinjali i një rakete bërthamore të lëshuar nga Shtetet e Bashkuara.
Pastaj një e dytë. Pastaj tre, katër, pesë. Sirenat ulërinin. Dritat e kuqe vezullonin.
Protokolli ishte i qartë: duhej të raportonte sulmin dhe të jepte urdhrin për kundërpërgjigje. Brenda pak minutash, mijëra koka bërthamore sovjetike do të fluturonin drejt Amerikës. Petrov shikonte ekranin.
Duart i dridheshin. Por diçka nuk i përputhej.
Vetëm pesë raketa? Shumë pak për një sulm të vërtetë. Dhe satelitët që i kishin zbuluar ishin të rinj, sapo ishin instaluar. Mund të gabonin.
“Duhet të jetë alarm i rremë,” mendoi.
“Patjetër që është.”
Vendosi t’i besonte instinktit të tij, jo makinave. Nuk raportoi sulmin. Nuk shtypi butonin.
Priste, i vetëm, për minuta që dukeshin të pafundme. Dhe asgjë nuk ndodhi. Asnjë raketë, asnjë shpërthim. Vetëm heshtje. Ishte një gabim i sistemit: satelitët kishin ngatërruar pasqyrimin e diellit mbi retë me nisjen e raketave.
Ai gjest i heshtur shpëtoi botën nga një luftë bërthamore. Por askush nuk e mori vesh.
Raporti u klasifikua dhe Petrov madje u qortua sepse nuk kishte ndjekur procedurën.
U lirua nga detyra. Jetoi në një apartament të vogël në periferi të Moskës, në vetmi. Vetëm shumë vite më vonë, në vitin 1998, historia e tij u bë e njohur falë një dokumentari.
Mori çmime dhe vlerësime, por gjithmonë përgjigjej njësoj: «Nuk kam bërë asgjë të jashtëzakonshme.
Thjesht bëra atë që duhej të bënte një qenie njerëzore.»
Vdiq në vitin 2017, pothuajse i harruar, por me vetëdijen se kishte shmangur zhdukjen e racës njerëzore me një vendim të vetëm: të mos reagonte nga frika.
⸻
Ndonjëherë, guximi i vërtetë nuk është të shtypësh një buton.
Është të kesh forcën të mos e shtypësh./dritare.net
