Në një mozaik kujtimesh, miq, studentë, kolegë dhe familjarë kanë pikturuar portretin e paharrueshëm të Kozeta Notit, një figure poliedrike që la gjurmë të pashlyeshme në arsimin, kulturën dhe shoqërinë civile shqiptare. Përmes rrëfimeve të tyre, shpaloset historia e një gruaje me një energji diellore, një shpirt altruist dhe një aftësi të jashtëzakonshme për të bashkuar njerëzit, duke u shndërruar në një pikë referimi për breza të tërë.
Në zemër të trashëgimisë së Kozetës qëndron roli i saj si mësuese dhe mentore. Ajo kishte një forcë inkurajuese që besonte te potenciali i të rinjve edhe kur ata vetë dyshonin. Metodat e saj dhe pasioni për mësimdhënien e italishtes e shndërronin orën e mësimit në një hapësirë filozofie, debati dhe jete. Si pedagoge dhe më vonë si një nga pionieret e reformimit të kurrikulave shkollore, Kozeta ndikoi thellësisht në modernizimin e arsimit shqiptar, duke sjellë standarde evropiane dhe duke krijuar ura lidhjeje përmes projekteve.
Shtëpia e Kozeta Notit ishte më shumë se një banesë; ishte një institucion. E përshkruar si "një nga ato shtëpitë që si në përralla zmadhohen dhe mund të nxënë gjysmën e qytetit", dera e saj ishte gjithmonë e hapur. Ajo ishte epiqendra e një universi social, "mbretëresha bletë" e një koshereje miqsh që vetëm shtoheshin. Rreth tavolinës së saj, ku diskutohej për gjithçka, nga arti te politika e deri te dilemat ekzistenciale, Kozeta ishteajo që i jepte drejtim dhe kuptim energjisë së një brezi të tërë që kërkonte ndryshim.
E quajtur "ambasadore", Kozeta ishte një urë e gjallë mes Shqipërisë dhe Italisë. Ajo jo vetëm që ua mësoi gjuhën, por ua transmetoi dashurinë për kulturën italiane nxënësve të saj, ndërsa italianëve u shpaloste bukuritë dhe shpirtin e Shqipërisë si askush tjetër. Megjithatë, dimension tjetër mori bamirësia e saj gjatë luftës së Kosovës. Duke u cilësuar si një "Nënë Terezë e llojit të saj", ajo arriti të ndihmonte dhe të strehonte mbi 200 familje refugjatësh, duke u ofruar jo vetëm mbështetje materiale, por edhe ngrohtësi shpirtërore, duke organizuar deri edhe koncerte me artistë të njohur për të lehtësuar dhimbjen e tyre.
Miqtë e saj e përshkruajnë si një "kometë e bukur që kalon në qiellin e shoqërisë shqiptare", duke lënë pas një dritë që vazhdon të ndriçojë. Humbja e saj la një boshllëk të madh, duke e kthyer rrethin e saj të miqve në një "rreth pa qendër". Megjithatë, kujtimi i saj nuk është vetëm dhimbje, por edhe pasuri. Ajo mbetet një model i aktivizmit të pastër, pa interesa personale, një simbol i optimizmit dhe i gëzimit të jetës. Miqtë e saj thonë"për këdo që do të lërë një gjurmë dhe të kujtohet për mirë, mjafton të përdorë si manual jetën e Kozit". Shpirti i saj unik, siç dëshmojnë të gjithë, vazhdon të jetojë në zemrat dhe kujtimet e atyre që patën fatin ta njihnin.
Kozeta Noti ndërroi jetë më 25 Nëntor 2020 për shkak të infektimit me Covid-19.
Ky dokumentar i kushtohet Kozeta Notit i realizuar nga Dritare TV nën autorësinë e gazetares Rudina Xhunga./dritare.net
